یک آیه در روز

 

حدیث

1) زید شحّام گوید: درباره آیه‎ «فَلْیَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَی طَعَامِهِ: پس انسان به طعامش بنگرد» از امام باقر (علیه السلام) پرسیدم که منظور از طعام چیست؟

فرمود: علم وی است که باید ببیند از چه کسی آن را فرا می‌گیرد.

الکافی، ج‏1، ص50؛ المحاسن، ج‏1، ص220؛ رجال الکشی، ص4؛ الإختصاص، ص4

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ‏ زَیْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى‏ طَعامِهِ» قَالَ: قُلْتُ: مَا طَعَامُهُ؟

قَالَ: عِلْمُهُ الَّذِی یَأْخُذُهُ عَمَّنْ [مِمَّنْ] یَأْخُذُهُ.

 

2) الف. روایت شده است که رسول الله ص هنگامی که سفره غذا در مقابلشان پهن می‌شد می‌فرمودند:

خداوندا تو منزهی و چه نیکو کرده‌ای آنچه برای ما مستقر فرمودی! خداوندا تو منزهی و چه فراوان است آنچه به ما داده‌ای! خداوندا تو منزهی و چه بسیار ما را در عافیت نگه داشتی! خدایا [روزی‌ات را] بر ما و بر فقرای مسلمان وسعت فرما!

المحاسن، ج‏2، ص435؛ الکافی، ج‏6، ص293

عَنْهُ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَسِّنٍ الْمِیثَمِیِّ رَفَعَهُ قَالَ:

کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا وُضِعَتِ الْمَائِدَةُ بَیْنَ یَدَیْهِ قَالَ:

سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ مَا أَحْسَنَ مَا أَثْبَتَ لَنَا سُبْحَانَکَ مَا أَکْثَرَ مَا تُعْطِینَا سُبْحَانَکَ مَا أَکْثَرَ مَا تُعَافِینَا اللَّهُمَّ أَوْسِعْ عَلَیْنَا وَ عَلَى فُقَرَاءِ الْمُسْلِمِین‏.

ب. از امام صادق ع روایت شده است که امیرالمومنین ع فرمودند:

در هنگام غذا خداوند را زیاد یاد کنید [نقل دیگر: اسم خدا را زیاد بگویید] و گنگ و نامفهوم نگویید [یعنی این طور نباشد که صرفا تلفظی انجام دهید که اگر کسی بشنود نفهمد چه عبارتی گفتید]؛ چرا که این طعام نعمتی از نعمتهای خداوند و رزقی از رزقهای اوست که برعهده شماست شکر او و یاد او و سپاس از او.

الکافی، ج‏6، ص296؛ المحاسن، ج‏2، ص586

مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع:

اذْکُرُوا اللَّهَ [/أَکْثِرُوا ذِکْرَ اسْمِ اللَّهِ] عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الطَّعَامِ وَ لَا تَلْغَطُوا فَإِنَّهُ نِعْمَةٌ مِنْ نِعَمِ اللَّهِ وَ رِزْقٌ مِنْ رِزْقِهِ یَجِبُ عَلَیْکُمْ فِیهِ شُکْرُهُ وَ ذِکْرُهُ وَ حَمْدُهُ.

 

3) الف. ابوبصیر روایت کرده است که شخصی به امام باقر ع عرض کرد: من آدمی هستم که در انجام اعمال نیک ضعیف هستم [چندان اهل عبادات و مستحبات نیستم] و کم روزه می‌گیرم ولیکن می‌کوشم که جز حلال نخورم [و جز به نحو حلال شهوتم را اشباع نکنم].

امام ع به او فرمود: چه جهادی بالاتر از حفظ شکم و اندام جنسی؟!

الکافی، ج‏2، ص79؛ المحاسن، ج‏1، ص292

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى بْنِ عِمْرَانَ الْحَلَبِیِّ عَنْ مُعَلًّى أَبِی عُثْمَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ:

قَالَ رَجُلٌ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع: إِنِّی ضَعِیفُ الْعَمَلِ قَلِیلُ الصِّیَامِ وَ لَکِنِّی أَرْجُو أَنْ لَا آکُلَ إِلَّا حَلَالًا [وَ لَا أَنْکَحَ إِلَّا حَلَالًا].

قَالَ: فَقَالَ لَهُ: أَیُّ الِاجْتِهَادِ [جِهَادٍ] أَفْضَلُ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ.

ب. از اماما صادق ع از پدرانشان روایت شده که رسول الله ص فرمودند:

هنگامی که چهار چیز در طعام جمع شود تمام و کمال شود: هنگامی که از حلال باشد و دستان به سوی آن زیاد باشد^* و ابتدایش با نام خداوند تبارک و تعالی و پایانش با حمد و سپاس او باشد.

^* پی‌نوشت: ظاهرا مقصود از این تعبیر آن است شخص تنهایی نخورد بلکه افراد متعددی را بر سر سفره خویش بنشاند.

الخصال، ج‏1، ص216؛ معانی الأخبار، ص375

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَکِّلِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مُسْلِمٍ السَّکُونِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: إِذَا جُمِعَ لِلطَّعَامِ أَرْبَعُ خِصَالٍ [/الطَّعَامُ إِذَا جَمَعَ أَرْبَعَ خِصَالٍ] فَقَدْ تَمَّ إِذَا کَانَ مِنْ حَلَالٍ وَ کَثُرَتِ الْأَیْدِی عَلَیْهِ وَ سُمِّیَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فِی أَوَّلِهِ وَ حُمِدَ فِی آخِرِهِ.

ج. روایت شده است که رسول الله ص فرمودند:

کسی که غذای حلال بخورد بالای سرش فرشته‌ای بایستد و برایش استغفار کند تا از غذا خوردن فارغ شود.

و نیز فرمودند: هنگامی که لقمه حرام در شکم بنده جای گیرد همه فرشتگان در آسمانها و زمین او را لعنت کنند و مادام که آن لقمه در شکم وی باقی است خداوند به او نگاه نکند؛ و کسی که لقمه‌ای را از راه حرام بخورد به خشم خداوند گرفتار شده است؛ پس اگر توبه کند خداوند توبه اش را بپذیرد و اگر بر همان حال بمیرد آتش جهنم برایش سزاوارتر است.

روضة الواعظین، ج‏2، ص457؛ مکارم الأخلاق، ص150؛ الدعوات (للراوندی)، ص24-25

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ قَامَ عَلَى رَأْسِهِ مَلَکٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ حَتَّى یَفْرُغَ مِنْ أَکْلِهِ.

وَ قَالَ: إِذَا وَقَعَتِ اللُّقْمَةُ مِنْ حَرَامٍ فِی جَوْفِ الْعَبْدِ لَعَنَهُ کُلُّ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا دَامَتْ تِلْکَ اللُّقْمَةُ فِی جَوْفِهِ لَا یَنْظُرُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ مَنْ أَکَلَ اللُّقْمَةَ مِنَ الْحَرَامِ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ فَإِنْ تَابَ تَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ فَإِنْ مَاتَ فَالنَّارُ أَوْلَى بِهِ.

د. و باز از رسول الله ص روایت شده که فرمودند:

کسی که چهل روز از حلال تغذیه کند خداوند دلش را نورانی کند.

و فرمودند: همانا خداوند را فرشته‌ای است که هرشب بر بالای بیت المقدس ندا می‌دهد: هرکس حرام بخورد خداوند از او نه چیزی را قبول کند که بدی را از وی دفع کند، و نه مابه‌ازایی برای آن را.

عدة الداعی و نجاح الساعی، ص153

فَعَنِ النَّبِیِّ ص: مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ أَرْبَعِینَ یَوْماً نَوَّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ.

وَ قَالَ ص: إِنَّ لِلَّهِ مَلَکاً یُنَادِی عَلَى بَیْتِ الْمَقْدِسِ کُلَّ لَیْلَةٍ مَنْ أَکَلَ حَرَاماً لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ صَرْفاً وَ لَا عَدْلا.

 

4) از امام حسن ع روایت شده که فرمودند:

دوازده خصلت است که سزاوار است انسان هنگام طعام آنها را یاد بگیرد: چهارتا از آنها واجب است، و چهارتا سنت است، و چهارتا ادب:

اما آنچه واجب است: معرفت و نام خداوند بردن و شکر کردن و راضی بودن؛

اماآنچه سنت است: نشستن بر پای چپ و خوردن با سه انگشت و خوردن از جلوی خویش و لیسیدن انگشتان؛

و اما آنچه ادب است: شستن دستان و برداشتن لقمه‌های کوچک و خوب جویدن و کم‌نگاه کردن به صورت بقیه.

المحاسن، ج‏2، ص459

عَنْهُ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ع قَالَ:

اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ أَنْ یَتَعَلَّمَهَا عَلَى الطَّعَامِ أَرْبَعَةٌ مِنْهَا فَرِیضَةٌ وَ أَرْبَعَةٌ مِنْهَا سُنَّةٌ وَ أَرْبَعَةٌ مِنْهَا أَدَبٌ:

فَأَمَّا الْفَرِیضَةُ: فَالْمَعْرِفَةُ وَ التَّسْمِیَةُ وَ الشُّکْرُ وَ الرِّضَا؛

وَ أَمَّا السُّنَّةُ: فَالْجُلُوسُ عَلَى الرِّجْلِ الْیُسْرَى وَ الْأَکْلُ بِثَلَاثِ أَصَابِعَ وَ الْأَکْلُ مِمَّا یَلِیهِ وَ مَصُّ الْأَصَابِعِ؛

وَ أَمَّا الْأَدَبُ: فَغَسْلُ الْیَدَیْنِ وَ تَصْغِیرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّدِیدُ وَ قِلَّةُ النَّظَرِ فِی وُجُوهِ الْقَوْم‏.

 

5) در منابع اهل سنت روایت شده است که:

یکبار رسول الله ص به ضحاک بن سفیان کلابی فرمودند: ضحاک! طعامت چیست؟

گفت: گوشت و شیر.

فرمودند: آخرش چه می‌شود؟

گفت: چیزی که خود شما بهتر می‌دانید!

فرمود: خداوند مَثَلِ دنیا را همین چیزی معرفی کرده که از بنی آدم بیرون می‌آید!

مسند أحمد، ج25، ص24؛ المعجم الکبیر للطبرانی، ج8، ص299؛ شعب الإیمان، ج13، ص83؛ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج‏19، ص14

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِکِ، حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَیْدٍ، عَنْ عَلِیِّ بْنِ جُدْعَانَ، عَنِ الْحَسَنِ، عَنِ الضَّحَّاکِ بْنِ سُفْیَانَ الْکِلَابِیِّ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ص قَالَ لَهُ: یَا ضَحَّاکُ مَا طَعَامُکَ؟

 قَالَ: یَا رَسُولَ اللهِ، اللَّحْمُ وَاللَّبَنُ؟

قَالَ: ثُمَّ یَصِیرُ إِلَى مَاذَا؟

قَالَ: إِلَى مَا قَدْ عَلِمْتَ!

قَالَ: فَإِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَتَعَالَى ضَرَبَ مَا یَخْرُجُ مِنْ ابْنِ آدَمَ مَثَلًا لِلدُّنْیَا.

ب. و باز از ایشان روایت شده که فرمودند: همانا مَثَل دنیا مَثَلِ خوراک بنی‌آدم است که چگونه از او خارج می‌شود؛ هرقدر هم که نمک و ادویه بدان زده باشد؛ پس بنگر که آخرش چه می‌شود!

صحیح ابن حبان، ج2، ص476؛ المعجم الکبیر للطبرانی، ج1، ص198؛ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج‏19، ص14

 أَخْبَرَنَا الْحَسَنُ بْنُ سُفْیَانَ قَالَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ الْحُسَیْنِ بْنِ بِسْطَامٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو حُذَیْفَةَ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْیَانُ عَنْ یُونُسَ بْنِ عُبَیْدٍ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ عُتَیٍّ عَنْ أُبَیِّ بْنِ کَعْبٍ أَنَّ النَّبِیَّ ص قَالَ:

إن مطعم بن آدَمَ ضُرِبَ لِلدُّنْیَا مَثَلًا بِمَا خَرَجَ مِنِ بن آدَمَ وَإِنْ قَزَّحَهُ وَمَلَّحَهُ فَانْظُرْ مَا یَصِیرُ إلیه [/قَدْ عَلِمَ إِلَى مَا یَصِیرُ].

 

6) روایت شده است که روزی جابر بن عبداللّه انصاری نزد امام علی(ع) آهی کشید!

امام(ع) فرمود: چرا این‌گونه آه کشیدی؟! آیا گویی برای [مشکلی از مشکلات] دنیا بود؟

جابر عرض کرد: آری!

امام(ع) فرمود: جابر! لذت‌های دنیا هفت نوع است. خوردنی، آشامیدنی، پوشیدنی، همبستر شدن، مرکب سوارى، بوئیدنی و شنیدنی.

لذیذترین خوردنی‌ها عسل می‌باشد که آب دهان یک حشره است

[سپس حضرت یک به یک را توضیح می‌دهند تا اینکه می‌فرمایند:]

چیزى که داراى چنین مشخصاتى باشد، عاقل نباید براى آن آه بکشد.

جابر گفت: به خدا قسم، بعد از آن دیگر دنیا برای من ارزشى نداشت.

غرر الحکم و درر الکلم، ص714؛ بحار الأنوار، ج‏75، ص11

نُقِلَ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع‏ أَنَّهُ رَأَى جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ وَ قَدْ تَنَفَّسَ الصُّعَدَاءَ.

فَقَالَ ع: یَا جَابِرُ عَلَامَ تَنَفُّسُکَ أَ عَلَى الدُّنْیَا؟

فَقَالَ جَابِرٌ نَعَمْ.

فَقَالَ لَهُ: یَا جَابِرُ مَلَاذُّ الدُّنْیَا سَبْعَةٌ الْمَأْکُولُ وَ الْمَشْرُوبُ وَ الْمَلْبُوسُ وَ الْمَنْکُوحُ وَ الْمَرْکُوبُ وَ الْمَشْمُومُ وَ الْمَسْمُوعُ.

فَأَلَذُّ الْمَأْکُولَاتِ الْعَسَلُ وَ هُوَ بَصْقٌ مِنْ ذُبَابَةٍ ...

فَمَا هَذِهِ صِفَتُهُ لَمْ یَتَنَفَّسْ عَلَیْهِ عَاقِلٌ!

قَالَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ: فَوَ اللَّهِ مَا خَطَرَتِ الدُّنْیَا بَعْدَهَا عَلَى قَلْبِی.

 

7) الف. ‌از پیامبر اکرم ص روایت شده که فرمودند:

کسی که چیزی بخورد در حالی که بیننده‌ای [با حسرت] او را نگاه کند، و این شخص به او بی‌اعتنایی کند [حاضر نشود از طعام خود چیزی به وی بدهد]، به دردی مبتلا خواهد شود که دوا نخواهد داشت.

مجموعة ورام، ج‏1، ص47

قال النَّبِیُّ ص: مَنْ أَکَلَ وَ ذُو عَیْنَیْنِ یَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ لَمْ یُوَاسِهِ ابْتُلِیَ بِدَاءٍ لَا دَوَاءَ لَه‏.

ب. از امام باقر ع روایت شده که رسول الله ص فرمودند:

به من ایمان نیاورده است کسی که سیر بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد.

الکافی، ج‏2، ص668

أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْبَجَلِیِّ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ الْوَصَّافِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ:

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَا آمَنَ بِی مَنْ بَاتَ شَبْعَانَ وَ جَارُهُ جَائِعٌ.

ج. از امام سجاد ع روایت شده که فرمودند:

کسی که سیر بخوابد و در محضرش مومنی گرسنه‌ای باشد که از گرسنگی به خود می‌پیچد، خداوند عز و جل فرماید: ای فرشتگانم! شما را علیه این بنده‌ام شاهد می‌گیرم که من به او دستوری دادم و او مرا عصیان کرد و غیر مرا اطاعت نمود؛ و او را به عمل خودش وامی‌نهم و به عزت و جلالم سوگند که هرگز او را نبخشم.

ثواب الأعمال، ص250

أَبِی ره قَالَ سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْکُوفِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ فُرَاتِ بْنِ الْأَحْنَفِ قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع:

مَنْ بَاتَ شَبْعَانَ وَ بِحَضْرَتِهِ مُؤْمِنٌ جَائِعٌ طَاوٍ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: مَلَائِکَتِی أُشْهِدُکُمْ عَلَى هَذَا الْعَبْدِ أَنَّنِی أَمَرْتُهُ فَعَصَانِی وَ أَطَاعَ غَیْرِی وَ وَکَلْتُهُ إِلَى عَمَلِهِ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَا غَفَرْتُ لَهُ أَبَداً.

 

8) الف. روایت شده است که رسول الله ص فرمودند:

نان را اکرام کنید و بزرگ بدانید که همانا خداوند تبارک و تعالی برایش برکاتی از آسمان نازل فرموده و از کرامتش برکات زمین را بیرون آورد؛ [اکرامش به این است] که: [با قیچی] بریده نشود و زیر پا گذاشته نشود.

المحاسن، ج‏2، ص585

عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ بَعْضِ الْکُوفِیِّینَ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:

أَکْرِمُوا الْخُبْزَ وَ عَظِّمُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَنْزَلَ لَهُ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ أَخْرَجَ بَرَکَاتِ الْأَرْضِ مِنْ کَرَامَتِهِ أَنْ لَا یُقْطَعَ وَ لَا یُوطَأَ.

تبصره:

ظاهرا بااقتباس از همین حدیث نبوی است که سعدی چنین سروده است:

ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند                تا تو نانى به کف آرى و به غفلت نخورى

ب. روایت شده است که رسول الله ص فرمودند:

خدایا! در خصوص نان به ما برکت بده و بین ما و آن جدایی نینداز؛ که اگر نان نبود نه روزه‌ای می‌گرفتیم و نه نمازی می‌خواندیم و نه واجبات پروردگارمان را ادا می‌کردیم.

الکافی،ج5، ص73 و ج‏6، ص287؛ المحاسن، ج‏2، ص586

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:

اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی الْخُبْزِ وَ لَا تُفَرِّقْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ فَلَوْ لَا الْخُبْزُ مَا صُمْنَا وَ لَا صَلَّیْنَا وَ لَا أَدَّیْنَا فَرَائِضَ رَبِّنَا عَزَّ وَ جَلَّ.

 

 

---

. سندش چنین است: مُحَمَّدُ بْنُ مَسْعُودٍ، قَالَ حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیُّ ...

. سند شیخ مفید با بقیه متفاوت و چنین است: وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ زَیْدٍ الشَّحَّامِ

. کلینی این روایت را از طریقی غیر از برقی روایت کرده و عباراتش هم اندکی متفاوت است:

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ الْمِیثَمِیِّ رَفَعَهُ قَالَ:

کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا وُضِعَتِ الْمَائِدَةُ بَیْنَ یَدَیْهِ قَالَ:

سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ مَا أَحْسَنَ مَا تَبْتَلِینَا سُبْحَانَکَ مَا أَکْثَرَ مَا تُعْطِینَا سُبْحَانَکَ مَا أَکْثَرَ مَا تُعَافِینَا اللَّهُمَّ أَوْسِعْ عَلَیْنَا وَ عَلَى فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ.

. عَنْهُ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع أَکْثِرُوا ذِکْرَ اسْمِ اللَّهِ عَلَى الطَّعَامِ وَ لَا تَلْغَطُوا بِهِ فَإِنَّهُ نِعْمَةٌ مِنْ نِعَمِ اللَّهِ وَ رِزْقٌ مِنْ رِزْقِهِ یَجِبُ عَلَیْکُمْ فِیهِ شُکْرُهُ وَ ذِکْرُهُ وَ حَمْدُهُ.

قَالَ وَ رَوَاهُ بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنِ الْأَصَمِّ عَنْ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع‏.

. أَخْبَرَنَا عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدَانَ , ثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُبَیْدٍ الصَّفَّارُ , ثَنَا الْبَاغَنْدِیُّ , ثَنَا مُسْلِمُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ , ثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ , ثَنَا عَلِیُّ بْنُ زَیْدٍ , عَنِ الْحَسَنِ، عَنِ الضَّحَّاکِ بْنِ سُفْیَانَ الْکِلَابِیِّ , أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَهُ: " یَا ضَحَّاکُ , فَمَا طَعَامُکَ؟ " , قَالَ: اللَّحْمُ وَاللَّبَنُ. قَالَ: " ثُمَّ یَصِیرُ إِلَى مَاذَا؟ " , قَالَ: إِلَى مَا قَدْ عَلِمْتَهُ. فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: " إِنَّ عِنْدَ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ مَا یَخْرُجُ مِنَ ابْنِ آدَمَ مِثْلُ الدُّنْیَا.

. قد روی أن النبی ص قال للضحاک بن سفیان الکلابی أ لست تؤتى بطعامک و قد قزح و ملح ثم تشرب علیه اللبن و الماء قال بلى قال فإلى ما ذا یصیر قال إلى ما قد علمت یا رسول الله قال فإن الله عز و جل ضرب مثل الدنیا بما یصیر إلیه طعام ابن آدم.

. قد روی أن النبی ص قال للضحاک بن سفیان الکلابی أ لست تؤتى بطعامک و قد قزح و ملح ثم تشرب علیه اللبن و الماء قال بلى قال فإلى ما ذا یصیر قال إلى ما قد علمت یا رسول الله قال فإن الله عز و جل ضرب مثل الدنیا بما یصیر إلیه طعام ابن آدم.

. و روى أبی بن کعب أن رسول الله ص قال إن أنت ضربت مثلا لابن آدم فانظر ما یخرج من ابن آدم و إن کان قزحه و ملحه إلى ما ذا صار.

. و گواراترین نوشیدنی‌ها آب می‌باشد که در روى زمین در هر جایی می‌رود و جارى می‌شود [ظاهرا کنایه از اینکه در میان کثافات هم می‌رود].

و عالی‌ترین لباس‌‌ها ابریشم می‌باشد که آب دهان یک کرم است.

و اوج همبستری، آمیزش با همسر می‌باشد که داخل نمودن مسیر ادرار یکی در مسیر ادرار دیگری است؛ و جذبه‌ی زیباترین زیبایی زنانه، مقصدش رفتن به سراغ قبیح‌ترین عضو وی است!

و عالی‌ترین مرکب سوارى، اسب است که [بسیار شود که] قاتل [سوار خویش] است.

و بهترین بوئیدنی‌ها مشک است که خونی ناف یک چارپاست.

و جذابترین شنیدنی‌ها غنا و ترنم است که آن هم گناه است.

. وَ أَحْلَى الْمَشْرُوبَاتِ الْمَاءُ وَ کَفَى بِإِبَاحَتِهِ وَ سِبَاحَتِهِ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ.

وَ أَعْلَى الْمَلْبُوسَاتِ الدِّیبَاجُ وَ هُوَ مِنْ لُعَابِ دُودَةٍ.

وَ أَعْلَى الْمَنْکُوحَاتِ النِّسَاءُ وَ هُوَ مَبَالٌ فِی مَبَالٍ وَ مِثَالٌ لمقال [لِمِثَالٍ] وَ إِنَّمَا یُرَادُ أَحْسَنُ مَا فِی الْمَرْأَةِ لِأَقْبَحِ مَا فِیهَا.

وَ أَعْلَى الْمَرْکُوبَاتِ الْخَیْلُ وَ هُوَ قَوَاتِلُ.

وَ أَجَلُّ الْمَشْمُومَاتِ الْمِسْکُ وَ هُوَ دَمٌ مِنْ سُرَّةِ دَابَّةٍ.

وَ أَجَلُّ الْمَسْمُوعَاتِ الْغِنَاءُ وَ التَّرَنُّمُ وَ هُوَ إِثْمٌ.

. در ادامه اش آمده است: قَالَ: وَ مَا مِنْ أَهْلِ قَرْیَةٍ یَبِیتُ وَ فِیهِمْ جَائِعٌ یَنْظُرُ اللَّهُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.

. در همانجا این حدیث هم از امیرالمومنین ع آمده است: عَنْهُ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ: أَکْرِمُوا الْخُبْزَ فَإِنَّهُ قَدْ عَمِلَ فِیهِ مَا بَیْنَ الْعَرْشِ إِلَى الْأَرْضِ وَ مَا بَیْنَهُمَا.

. حکایت شده است که شخصی میهمان عابدی شد و وی در مقام پذیرایی نان خشکی در مقابلش گذاشت. آن مرد آن را ناروا شمرد. عابد به وی گفت: این را بخور که خداوند همچون آن نعمتی نداده است چرا که سیصد و شصت امر را مسخر کرده تا این به تو برسد که آب و باد و خورشید تنها سه تای آنها هستند. (المحرر الوجیز، ج‏5، ص439: و یروى أن رجلا أضافه عابد فقدم إلیه رغیفا قفارا فکأن الرجل استخشنه فقال له: کله فإن اللّه تعالى لم ینعم به و کمله حتى سخر فیه ثلاثمائة و ستین عاملا الماء و الریح و الشمس ثلاثة من ذلک‏.)