1055) سوره واقعه (56) آیه 88 فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّب
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
1055) سوره واقعه (56) آیه 88
فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبینَ
26-28 ربیعالثانی 1442
ترجمه
و اما اگر از آن مقربان بود،
نکات ادبی
الْمُقَرَّبینَ
درباره این کلمه به تفصیل در ذیل آیه 11 بحث شد؛ جلسه 978 https: //yekaye.ir/al-waqiah-56-11/
شأن نزول
از ابن عباس ع روایت شده است که این آیه دربارهی حضرت علی (علیه السلام) و یارانش نازل شده است.
مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج3، ص231
السُّدِّیُّ عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ أَبِی صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ تَعَالَى فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ: نَزَلَتْ فِی عَلِیٍّ وَ أَصْحَابِهِ.
حدیث
1) محمد بن زید میگوید: پدرم از امام باقر (علیه السلام) دربارهی آیات: «فَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ المقرّبینَ؛ فَرَوحٌ و رَیْحَانٌ و جَنَّةُ نَعِیمٍ: و اما اگر از مقربان بود، پس روح و ریحان است و بهشتِ سراسرنعمت» سوال کرد.
فرمودند: «این دربارهی امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) و امامانی است که پس از او میآیند؛ که صلوات خداوند بر همگی آنان».
تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، ص629
مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِیزِ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ الْحُسَیْنِ [الْحَسَنِ] عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ:
سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ فَرَوْحٌ وَ رَیْحانٌ وَ جَنَّةُ نَعِیمٍ».
فَقَالَ: هَذَا فِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ.
2) محمّدبنحمران گوید: از امام باقر (علیه السلام) دربارهی آیه: «فَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ المقرّبینَ: و اما اگر از مقربان بود» پرسیدم.
حضرت (علیه السلام) فرمود: «او کسی است که منزلش در کنار امام ع باشد» [یا: منزلتی نزد امام ع دارد].
تأویل الآیات الظاهرة، ص630
مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ فُضَیْلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ:
قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع: فَقَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ «فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ«؟
قَالَ: ذَاکَ مَنْ کَانَ مَنْزِلُهُ [له منزلةٌ] عِنْدَ الْإِمَامِ ...
در این حدیث امام ع این سه گروه معرفی شده در این آیات را توضیح می دهند که ادامه روایت ان شاء الله ذیل آیات 90 و 92 خواهد آمد.
3) از امام صادق ع روایت شده که فرمودند:
این دو آیه (آیات 88 و 92] دربارهی دوستان و دشمنان ما نازل شده است:
«و اما اگر از مقربان بود، پس روح و ریحان است» یعنی در قبرش، « و بهشتِ سراسرنعمت» یعنی در آخرت.
«و اگر از تکذیبکنندگان گمراه باشد؛ پس جایگاهی در حمیم» یعنی در قبرش؛ «و چشیدنِ [وارد شدن به] جهنم» یعنی در آخرت.
الأمالی( للصدوق)، ص474؛ روضة الواعظین، ج2، ص273؛ بشارة المصطفى لشیعة المرتضى، ص200؛ تأویل الآیات الظاهرة، ص629-630
حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ شُعَیْبٍ الْجَوْهَرِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عِیسَى بْنُ مُحَمَّدٍ الْعَلَوِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْحِمْیَرِیُّ [الْحِیرِیُ] بِالْکُوفَةِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ الْحُسَیْنِ الْعُرَنِیُّ عَنْ عَمْرِو بْنِ جُمَیْعٍ عَنْ أَبِی الْمِقْدَامِ قَالَ:
قَالَ الصَّادِقُ ع جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ: نَزَلَتْ هَاتَانِ الْآیَتَانِ فِی أَهْلِ وَلَایَتِنَا وَ أَهْلِ عَدَاوَتِنَا «فَأَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ؛ فَرَوْحٌ وَ رَیْحانٌ» یَعْنِی فِی قَبْرِهِ «وَ جَنَّةُ نَعِیمٍ» یَعْنِی فِی الْآخِرَةِ «وَ أَمَّا إِنْ کانَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ الضَّالِّینَ؛ فَنُزُلٌ مِنْ حَمِیمٍ» یَعْنِی فِی قَبْرِهِ «وَ تَصْلِیَةُ جَحِیمٍ» یَعْنِی فِی الْآخِرَةِ.
فراز آخر این روایت (که از عبارت «فاما ...» شروع میشود) به طور مستقل نیز روایت شده؛ که آن روایت ذیل آیات 89 و 93 خواهد آمد.