یک آیه در روز

بسم الله الرحمن الرحیم

این سوره از اولین سوره‌هایی است که خداوند بر پیامبرش نازل فرموده است (البته احتمال دارد که برخی آیات آن بعدا در مدینه نازل شده باشد).

پیامبر ص در اولین مواجهه‌اش با وحی و عظمت واقعه‌ای که بر او رخ داده تحت فشار روحی شدیدی قرار می‌گیرند و خداوند پیامبرش را دلداری می‌دهد و می‌خواهد او را برای این رسالت عظیم آماده سازد و در پایان سوره تاکید می‌کند که در این آماده‌سازی، پیامبر ص تنها نیست و برخی مومنان هم همانند او خود را آماده می‌کنند.

این آماده‌سازی پیامبر ص در دو زاویه مهم انجام می‌شود:
یکی در ارتباط او با خدا؛
و دیگری در مواجه وی با تکذیب‌کنندگان:

از زاویه ارتباط با خدا، تاکید می‌شود بر ضرورت قیام برای تهجد و نماز شب در حد نیمی از شب یا اندکی کمتر یا بیشتر، و مداومت بر تلاوت قرآن، و مداومت بر دکر خداوند که این کارها وی را آماده کند برای تحمل بار سنگین وحی؛ و از او می‌خواهد که به سوی پروردگار خویش، که پروردگار شرق و غرب عالم است روی آورد و تنها بر او توکل کند؛

اما زاویه دوم، دلداری‌هایی است در برابر مخالفت دشمنانی که او را تکذیب می کردند؛ و از پیامبرش می‌خواهد که در برابر زخم‌زبانهای آنان صبر در پیش گیرد و اگر هم از آنان جدا می‌شود آن طور که زیبنده و سزاوار است جدا شود و کار آنها را به خدا واگذارد و توضیح می‌دهد که خدا آنان را به حال خود رها نمی‌کند و در قیامت چه عذابهایی در انتظار آنان است؛ قیامتی که اثرش را هم در وجود انسان می‌گذارد (نوزاد را پیر می‌کند) و هم در کل عالم (زمین و کوهها را می‌لرزاند و کوههای استوار را همچون شن روان می‌سازد و آسمان را می‌شکافد)؛ و در این میان هشداری هم به این تکذیب‌کنندگان می‌دهد که اگر پیامبر اکرم ص را به سوی شما فرستادیم، قبلا هم پیامبری به سوی فرعون فرستادیم و وقتی او را چنان گرفتار کردیم، شما عاقبت خود را بفهمید.

در پایان پس از تاکیدی مجدد بر آن وظیفه شب‌زنده‌داری و مدح ضمنی مومنانی که همراه پیامبر ص چنین اهل تهجد هستند، با اشاره به مشکلاتی که برخی افراد در جامعه دارند - که همگان نمی‌توانند این گونه اهل تهجد شوند - تخفیفی را در این زمینه مطرح می‌فرماید وبا تاکید از مومنان می‌خواهد که قرآن خواندن را جدی بگیرند و با خواندن آن مقدار از قرآن که برایشان میسر است، قصور و تقصیر در شب‌زنده‌داری‌هایشان را جبران کنند؛ و البته این تخفیف نباید موجب شود در سایر وظایف دینی‌شان (نماز و انفاق و ...) به سهل‌انگاری بیفتند؛ بلکه با استغفار به درگاه خداوند این مسیری که برایشان مطرح شده را با قاطعیت ادامه دهند.

حسن ختام را این روایت امام صادق ع قرار می‌دهیم که:
هر کس سوره مزمل را در نماز عشاء یا در آخر شب [نماز شب] بخواند شب و روز همراه با سوره مزمل شاهد بر او خواهند بود و خداوند در زندگی او را به حیات طیبه می‌رساند؛ و مرگش را هم مرگ پاک و طیب قرار خواهد داد.

ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص120

أَبِی ره قَالَ حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَان‏ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْمُزَّمِّلِ فِی الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ أَوْ فِی آخِرِ اللَّیْلِ کَانَ لَهُ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ شَاهِدَیْنِ مَعَ سُورَةِ الْمُزَّمِّلِ وَ أَحْیَاهُ اللَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَ أَمَاتَهُ مِیتَةً طَیِّبَةً.